مالیات نقل و انتقال املاک چگونه محاسبه میشود ؟
مطابق مواد 59 تا 75 قانون مالیاتهای مستقیم :
در زمان نقل و انتقال قطعی هر ملک (با هر نوع کاربری) مالیات نقل و انتقال به میزان ۵ درصد ارزش معاملاتی آن ملک از مالک (فروشنده) دریافت می شود.
ارزش معاملاتی املاک توسط کمسیون تقویم املاک تعیین می شود.
کمسیون تقویم املاک ارزش معاملاتی را در سال اول (٩۵) با ضوابط زیر تعیین خواهد کرد :
١- معادل ٢٪ میانگین قیمت های روز منطقه باشد.
٢- در نظر گرفتن عوامل اسکلت، عمر بنا، تراکم، کاربری، نوع مالکیت.
٣-در نظر گرفتن نوع کاربری و موقعیت مکانی زمین.
پس از سال اول (٩۵) هر سال ٢٪ به شاخص ارزش معاملاتی افزوده می شود تا زمانی که به ٢٠٪ میانگین قیمتهای روز منطقه برسد.
نکته ١ : چنانچه برای ملکی ارزش معاملاتی تعیین نشده باشد ارزش معاملاتی نزدیک ترین محل مشابه ملاک استفاده قرار خواهد گرفت.( ماده ۵٩ ق.م.م )
نکته ٢ : حتی در صورتی که انتقال ملک در دفاتر اسناد رسمی انجام نشود ارزش معاملاتی محاسبه و مالیات نقل و انتقال دریافت می شود.( ماده ۶۱ ق.م.م )
نکته ٣ : حتی اگر معامله املاک به شکل عقد بیع (فروش ) نباشد مثل معامله به شکل اجاره به شرط تملیک یا معاوضه و … باز هم در زمان انتقال قطعی ملک مالیات نقل و انتقال دریافت می شود. در حالت معاوضه از هر کدام از دو مالک جداگانه مالیات نقل و انتقال دریافت می شود. ( ماده ۶۳ ق.م.م )
نکته ۴ : در صورت انتقال ملک به موجب قوانین اصلاحات ارضی مشول مالیات نقل و انتقال نخواهد بود. ( ماده ۶۵ ق.م.م )
نکته ۵ : واگذاری واحدهای مسکونی از طرف شرکتهای تعاونی مسکن به اعضا مشول مالیات نقل و انتقال نخواهد بود. ( ماده ۶۵ ق.م.م )
نکته ۶ : در حالتی که انتقال گیرنده دولت یا شهرداری ها یا مؤسسات وابسته به آنها باشد و همچنین در حالتی که ملک به وسیله اجرای ثبت و یا سایر ادارات دولتی به نیابت از مالک انتقال داده میشود در محاسبه مالیات نقل و انتقال مبلغ ذکرشده در سند بجای ارزش معاملاتی ملاک عمل قرار خواهد بود. ( ماده ۶۶ ق.م.م )
نکته ٧ : فسخ یا اقاله (لغو) معامله ( به موجب قانون یا توسط متعاملین ) تا شش ماه از تاریخ انتقال معامله جدید محسوب نمیشود و پس از شش ماه به عنوان معامله جدید مشمول مالیات نقل و انتقال خواهد بود. ( ماده ۶۷ ق.م.م )
نکته ٨ : املاکی که در اجرای ماده ۳۴ قانون ثبت مصوب مرداد ماه ١٣٢٠ و اصلاحات بعدی آن به تملک دولت درمی آید (الزام به تنظیم سند به موجب رای دادگاه ) از پرداخت مالیات نقل وانتقال قطعی معاف است. ( ماده ۶۸ ق.م.م )
نکته ٩ : اولین انتقال قطعی واحدهای مسکونی ارزان و متوسط قیمت که ظرف مدت ده سال از تاریخ تصویب این قانون مطابق ضوابط و قیمتهایی که وزارتخانه های مسکن و شهرسازی و امور اقتصادی و دارایی تعیین می نمایند احداث و حداکثر در مدت یک سال از تاریخ انقضای مهلت اجرای برنامه احداث که حسب مورد توسط وزارت مسکن و شهرسازی یا شهرداری محل تعیین میشود منتقل گرد ازپرداخت مالیات بر نقل و انتقال قطعی املاک معاف میباشد. ( ماده ۶۹ ق.م.م )
نکته ١٠ : مال یا مبلغی که دولت یا شهرداری ها در قبال تملک ملک به مالک بپردازند (جهت امور عمومی دولتی یا در محدوده بافت فرسوده ) از مالیات نقل و انتقال املاک معاف است. ( ماده ۶۹ ق.م.م )
نکته ١١ : املاکی که در فهرست آثار ملی ایران باشند :اگر به سازمان میراث فرهنگی انتقال یابند از مالیات نقل و انتقال املاک معافند، اگر در دست اشخاص باقی بمانند از ۵٠ درصد مالیات درآمد املاک معافند. ( ماده ۷۰ ق.م.م )
نکته ١٢ : زمینهایی که به موجب سند عادی (مبایعه نامه) فروخته شده باشد و مالک در ان ساختمان ساخته باشد در زمان فروش و تنظیم سند رسمی به شرط تایید شهرداری یا مرجع دولتی و قضایی، ارزش ساختمان در محاسبه مالیات نقل و انتقال محسوب نمیشود. ( ماده ۷۱ ق.م.م )
نکته ١٣ : اگر پس از پرداخت مالیات از طرف مؤدی معامله انجام نشود اداره امور مالیاتی مکلف است با درخواست مؤدی و تأیید دفتر اسناد رسمی مربوط، مبنی بر عدم ثبت معامله ظرف پانزده روز از تاریخ اعلام دفتر اسناد رسمی مالیات وصول شده را مسترد کند. ( ماده ۷۲ ق.م.م )
نکته ١۴ : در مورد املاکی که طبق عرف در تصرف شخصی است و سند مالکیت موجود نیست (املاک دستدارمی) ، متصرف مانند مالک است و در هنگام انتقال مشمول مالیات نقل و انتقال املاک خواهد بود. ( ماده ۷۴ ق.م.م )
نکته ١۵ : در مورد املاک اوقافی، مستاجر صرفا نسبت به عرصه مشمول مالیات نقل و انتقال می شوند. در املاک اوقافی خریدار مستاجر نامیده می شود و تاریخ اجاره تاریخ تملک درنظر گرفته می شود. ( ماده ۷۵ ق.م.م )